(قـُلْ لَوْ اءَنـْتـُمْ تـَمـْلِكـُونَ خـَزائِنَ رَحـْمـَةِ رَبـّى اِذاً لاََمـْسـَكـْتُمْ خَشْيَةَ الاِْنْفاقِ وَ كانَ الاِْنْسانُ قَتُوراً) (اسراء، 100) بـگـو اگـر شـمـا مـالك خـزانـه هـاى رحـمـت پـروردگـار مـن بـوديد، به خاطر ترس از فقر و تنگدستى ، امساك مى كرديد و انسان ، بسيار تنگ چشم و خسيس است .
چند نكته
1 - هـدف آيـه
مـشـركـان در مـقـابـل دعـوت پـيـامـبـر اسلام ، كارشكنى مى كردند. و بهانه هايى تـراشـيـدنـد؛ از جمله ـ همچنانكه در آيات 96 ـ 90 همين سوره آمده ـ از آن حضرت مى خواستند كه براى اثبات نبوت خود، چشمه هايى از زمين بجوشاند و يا خانه اى از طلا ارائه دهد و . البته تـقاضاهاى آنها از سر صداقت و طلب معجزه نبود بلكه حرص وآز آنان را به چنين تقاضاهايى فـرا مـى خـوانـد خداوند در اين آيه پاسخ آنان را مى گويد كه اينها را براى چه ميخواهيد؟ آيا اگـر مـال و ثروت شما زياد گردد، از آن براى بهره مندى خود وديگران استفاده مى كنيد؟ خير، چـه اينكه بخل و حرص چنان وجود شما را گرفته كه اگر همه خزانه هاى رحمت الهى در اختيار شـما باشد باز از ترس فقير و نادارشدن دست از انفاق و خرج كردن مى كشيد و حريصانه در حفظ آنها مى كوشيد و خود و ديگران را از بهره بردارى از آنها محروم مى كنيد.
2 - بـخـل و طـبيعت انسان
دريغ ورزى و امساك مشركان ، نه از آن نظر بود كه مردم ، لايق احسان آنـان نـبودند، بلكه از اين جهت بود كه مى ترسيدند فقير و تنگدست شوند؛ چرا كه بشر به طـور طـبـيـعـى در مـورد عـطـا و بـخـشـش ، ايـن گـونـه مـوضـع مـى گـيـرد و چـنـان بـخـل مـى ورزد كـه گـويـا بـه حـسـب فـطـرت ، خـسـيـس آفـريـده شـده اسـت ، (وَ كـانَ الاِْنْسانُ قَتُوراً)(178).مـگـر نـه اين است كه بشر، عادت پذير است و عادت ، رفته رفته طبيعت دوم او مى شود؛ چنانكه حضرت على عليه السلام فرمود:(اَلْعادَةُ طَبْعٌ ثانٍ)(179) عادت طبيعت دوم است .پس عادت بر امساك ، و دريغ از انفاق ، در حقيقت ، طبيعت ثانوى انسان محسوب مى گردد.
3 - خـزانه هاى الهى
خزانه هاى الهى ، نه مكان خاصى دارد و نه جايگاه محدود، زمين و آسمان ، شرق وغرب و همه گيتى خزائن او هستند.چراكه خزاين عبارت است از مواضعى كه رحمت خدا از آن طريق به موجودات جهان مى رسد و رحمت خدا هم به زمان و مكان ، اختصاص ندارد و در همه جا گسترده است .(180)
شناسنامه سوره كهف
كـهـف هـيـجـدهـمـيـن سـوره قـرآن كـريـم اسـت كـه 110 آيـه دارد و در مـكـه نـازل شـده اسـت .(181) ايـن سـوره در بـردارنـده دعـوت بـه اعتقاد حق وانجام كارهاى شايسته ، ترساندن (بدكاران ) وبشارت (نيكوكاران ) است . بعيدنيست كه غرض از اين سوره ، بيان سه داستان عجيب باشد:داستانهاى اصحاب كهف ، موسى (ع )، خضر و ذوالقرنين .(182)
فـشـرده مطالب آيات (31 ـ 1) كهف
خـداونـد، قـرآن قـيـّم و بـدون كـژى و انحراف را براى ترساندن بدكاران از عذاب و مژده دادن نـيـكوكاران به اجر نيك و نيز براى ترساندن كسانى كه بدون آگاهى افتراى فرزند داشتن بـه خـدا مـى زنـنـد، فـرسـتـاده اسـت (5 ـ 1)، تـسـليـت بـه پيامبر (ص ) از اندوه ايمان نياوردن كافران به قرآن
لطفا منتظر باشید ...
